Mundart Vom Leibniz zóm Trump

Der deitsch Filosof Leibniz (nét der vom Keks!) hat mò gemennt, datt mir Minschen én der beschden von alle Welten lääwen gängten, wo mer sich nur vorstelle kénnt. Dat woar ém siebzehnten Joarhónnert ónn hat dòmols scho nét gestémmt.

Mundart-Kolumne von Gérard Carau
Foto: SZ/Robby Lorenz

Sei fransesischer Kollesch Wolthär haddem etlich Joar späder én seim conte philosophique „Candide“ hefdisch Kontra génn ónn hòòrklään óffgewies, én wat for e Schlamasel e klääner Minsch óff der beschd Welt kómme kann, aach wenn er neischd dafir kann, aach wenn odder grad weil er e „Candide“ éss, en ónscholdisch Lämmchen.

Der Wolthär hott gutt spotten iwwer de „Naivität“ vom Leibniz. Awwer wie sitt et haut aus? Geht et uus haut besser wie em Candide dòmols? Sémmer schlauer génn? Kenne mer uus besser én der Welt aus? Kómme mer besser zerecht? Gewwt et kää Kréich meh?

Jò, mer han uus et Lääwen leichter gemach. Mer han Maschinnen erfónn, wo die Arwet, wo mer fréijer selwer von Hand gemach han, awei for uus machen, schneller, besser ónn vill béllijer. Gewäsch ónn gespéilt gewwt én der Maschinn. Dat emanzipiert de Hausfrau. De Fraaleit han wai meh Zeit fer de Kénner ónn ihr Mannsleit – odder fer’t Fernseh odder et Smartfon, je nòdäm.

Ónn wat éss sonschd mét der Welt? Uuser bekwemer Lääwen laschdet schwär óff uuser „Ómwelt“. Mer wéssen et nur noch nét, manche ahnen et vielleicht. Awwer mache mer uus eppes draus?

Der Trump mennt, et wär jà alles nét so schlémm. Wenn de Welt aus de Fujen gerät, dann wär die dòdran selwer schóld, der Minsch kénnt dòfor neischt. É Frankreich schmeißt der Ómweltminischder Hulot (nét der Tati mém Fahrrad!) de Brocken hin, weil der Macron léiwer óff die Energielobby heert. Onn én Deitschland éss et nét annerschd. Wälder génn abgehólzt, weil ma Braunkóllen raushóllen móss – weil et Leit gewwt, wo et nét verdrehn, wenn sich Wéndräder drehn.

Von dän villen anneren Iwweln uuser Zeit wélle mer léiwer gar nét schwätzen. Dò krängten mer uus wahrscheinlich schwär én de Hoar – ónn mer gängten am Enn mét Glatzkäppen dò stehn ónn missden uus schaamen.

Wérklich besser éss et seit em Leibniz ónn em Wolthär én uuser Welt nét génn. Et gewwt er, wo sich schon e nau Welt suchen. De Luxeburjer zóm Beispiel. Die han jò aach Geld genuch gescheffelt, for sich de Rääs ént Weltall leischden ze kénnen…

Gérard Carau schreibt in Beckinger Moselfränkisch. Er wurde 1948 in Creutzwald geboren. Der Vater war ein frankofoner Lothringer, die Mutter Saarländerin. Carau betreut die dreisprachige Literaturzeitschrift „Parable“.

Meistgelesen
Neueste Artikel
Zum Thema
Aus dem Ressort